Roadmap ของประเทศไทยในการลดก๊าซเรือนกระจกของประเทศ ซึ่งภาคธุรกิจควรได้รับทราบจะได้สามารถวางแผนการดำเนินงานให้สอดคล้องไปได้อย่างเหมาะสม 

1. แผนที่นำทางการลดก๊าซเรือนกระจกของประเทศปี 2564-2573

ข้อมูลจากสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่เปิดเผยใน mitigation.onep.go.th ได้สรุปไว้ว่า จากรายงานของคณะกรรมการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Intergovernmental Panel on Climate Change : IPCC) ได้ระบุให้ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เป็นภูมิภาคที่มีความเปราะบางสูงต่อผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ สำหรับประเทศไทยได้รับการจัดลำดับจากองค์กร Germanwatch ให้เป็นหนึ่งในสิบประเทศที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในระยะยาว 

ในขณะเดียวกันในฐานะที่ประเทศไทยเป็นประเทศกำลังพัฒนาที่พึ่งพาการใช้พลังงานจากเชื้อเพลิงฟอสซิลและมีการเติบโตของพื้นที่เมืองอย่างต่อเนื่อง จึงมีการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เพิ่มขึ้น โดยในปี 2543 ประเทศไทยปล่อยก๊าซเรือนกระจก (ไม่รวมภาคการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินและป่าไม้) คิดเป็น 226.09 ล้านต้นคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า และเพิ่มเป็น 318.66 ล้านต้น คาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่าในปี 2556

ปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ทีความรุนแรงส่งผลให้เกิดความร่วมมือของประชาคมโลกเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว ได้แก่ความตกลงปารีส (Paris Agreement) ซึ่งอยู่ภายใต้กรอบอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change : UNFCCC) กำหนดให้ทุกประเทศเสนอเป้าหมายและความก้าวหน้าของการดำเนินงานภายในประเทศเพื่อแก้ไขปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเป็นระยะ 

ทั้งนี้ ความตกลงดังกล่าวมีผลดีในการสร้างกลไกให้เกิดการดำเนินงานเพื่อแก้ไขปัญหาการเปลี่ยน แปลงสภาพภูมิอากาศ โดยเฉพาะจากประเทศที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกรายใหญ่ เช่น สาธารณรัฐประชาชนจีน สหรัฐอเมริกา สหภาพยุโรป 28 ประเทศ และอินเดีย เป็นต้น ทั้งนี้การลดความรุนแรงของผล กระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในระยะยาวต้องอาศัยความร่วมมือกันของประชาคมโลก ไม่สามารถดำเนินการโดยประเทศหนึ่งประเทศใดได้ 

ดังนั้นการมีส่วนร่วมของประเทศไทยภายใต้ความตกลงปารีสนี้จึงมีผลผูกพันให้ประเทศไทยต้องเร่งเตรียมความพร้อมในการดำเนินการสร้างศักยภาพในการแก้ไขปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศด้วยเช่นกัน

สำหรับการดำเนินงานของประเทศไทย นับตั้งแต่ประเทศไทยเข้าร่วมเป็นภาคีกรอบอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (UNFCCC) เมื่อปี พ.ศ. 2537 ประเทศไทยได้ดำเนินการร่วมกับนานาประเทศในการรักษาระดับความความเข้มข้นของปริมาณก๊าซเรือนกระจกในชั้นบรรยากาศ และตั้งรับปรับตัวต่อผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่สอดคล้องกับการ พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมที่ยั่งยืนมาอย่างต่อเนื่อง 

โดยเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2558 ประเทศไทยได้จัดส่งข้อเสนอการมีส่วนร่วมของประเทศในการลดก๊าซเรือนกระจกและการดำเนินงานด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศภายหลังปี พ.ศ. 2563 (Intended Nationally Contribution : INDC) ไปยังสำนักงานเลขาธิการ UNFCC โดยมีเป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทยภายหลังปี พ.ศ.2563 ที่ร้อยละ 20-25 จากกรณีปกติ

ต่อมาคณะรัฐมนตรีในการประชุมเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2558 เห็นชอบให้เรื่องการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เป็นนโยบายสำคัญของประเทศ เริ่มตั้งแต่ปีงบประมาณ พ.ศ. 2559 โดยให้สำนัก งบประมาณและให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องสนับสนุนการดำเนินงานเพื่อบรรลุเป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกและดำเนินงานด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และคณะรัฐมนตรีในการประชุมเมื่อวันที่ 12 มกราคม 2559 ได้มีมติมอบหมายให้สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมร่วมกับหน่วยงานในภาคส่วนที่เกี่ยวข้องจัดทำแผนที่นำทาง (Roadmap) ซึ่งระบุแนวทางและมาตรการในรายละเอียดเพื่อให้สามารถบรรลุเป้าหมายลดก๊าซเรือนกระจกที่ได้ตั้งไว้ หรือเรียกแผนนี้ว่า NDC Roadmap on Mitigation 2021-2030

ในการดำเนินการเพื่อเป็นไปตามเป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกที่ร้อยละ 20 ภายในปี พ.ศ.2573 นั้น คณะทำงานจัดทำแผนการลดก๊าซเรือนกระจกของประเทศได้ยกร่างแผนที่นำทางแยกตามรายสาขาด้วย เช่น สาขาพลังงานและขนส่ง สาขากระบวนการทางอุตสาหกรรมและการใช้ผลิตภัณฑ์ และสาขาการจัดการของเสีย เป็นสาขาที่เป็นแผนหลักของหน่วยงานที่มีความพร้อมและมีศักยภาพในการดำเนินงานที่สามารถสนับสนุนการลดก๊าซเรือนกระจกได้ คิดเป็นศักยภาพในการลดก๊าซเรือนกระจก ณ ปี พ.ศ. 2573 รวมทั้งสิ้น 115.6 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า

ซึ่งจะเป็นไปตามเป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกที่ 111 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่าหรือร้อยละ 20 จากกรณีปกติ โดยมาตรการตามแผนงานที่จะส่งผลต่อการลดก๊าซเรือนกระจก ประกอบด้วยมาตรการในสาขาพลังงานและขนส่ง 9 มาตรการ มาตรการในสาขาการจัดการของเสีย 4 มาตรการ และมาตรการในกระบวนการทางอุตสาหกรรมและการใช้ผลิตภัณฑ์ 2 มาตรการ รวมทั้งสิ้น 15 มาตรการ โดยที่ประชุมได้ร่วมกันกำหนดผู้รับผิดชอบหลัก ผู้สนับสนุนและกลุ่มเป้าหมายในการดำเนินมาตรการ

2. มาตรการในการลดก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทย (พ.ศ. 2564-2573)

เป้าหมายการลด ศักยภาพรวม ณ ปี พ.ศ.2573 เท่ากับ 115.6 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า มาตรการในสาขาพลังงานและขนส่ง เป้าหมายการลดของสาขาพลังงานและขนส่ง ศักยภาพรวม ณ ปี พ.ศ. 2573 เท่ากับ 113 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า

มาตรการด้านการผลิตไฟฟ้า 1) มาตรการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต 6 ล้านตันคาร์บอนได ออกไซด์เทียบเท่า 

พลังงานจลไฟฟ้า 2) มาตรการผลิตไฟฟ้ามาจาก 18 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า พลังงานทดแทน 

มาตรการด้านการใช้พลังงานในครัวเรือน 3) มาตรการเพิ่มประสิทธิภาพ 4 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า 

การใช้พลังงานในครัวเรือน และ 4) มาตรการผลิตไฟฟ้ามาจากทดแทนในครัวเรือน  

มาตรการใช้พลังงานในอาคารเชิงพาณิชย์ (รวมอาคารรัฐ) 5) มาตรการเพิ่มประสิทธิภาพ 1 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า การใช้พลังงานในอาคาร 

มาตรการด้านการใช้พลังงานในอุตสาหกรรม 6) มาตรการเพิ่มประสิทธิภาพ 11 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า 

การใช้พลังงานอุตสาหกรรม 7) มาตรการใช้พลังงานทดแทน 32  ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า ในอุตสาหกรรม 

มาตรการด้านการคมนาคมขนส่ง 8) มาตร การเพิ่มประสิทธิภาพ 31 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า 

การใช้พลังงานในการคมนาคมขนส่ง 9) มาตรการใช้เชื้อเพลิงชีวภาพ 10 ล้านตันคาร์บอนได ออกไซด์เทียบเท่า 

สำหรับยานพาหนะ มาตรการในสาขาการจัดการของเสีย เป้าหมายการลดของสาขาการจัดการของเสีย ศักยภาพรวม ณ ปี พ.ศ. 2573 เท่ากับ 2.0 ล้านต้นคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า 

มาตรการด้านการจัดการขยะ 10) มาตรการลดปริมาณขยะ 1.3 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า

มาตรการด้านการจัดการนํ้าเสีย 11) มาตรการเพิ่มการผลิตก๊าซชีวภาพ จากนํ้าเสียอุตสาหกรรมด้วยการนำก๊าซมีเทน 0.7 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า กลับมาใช้ประโยชน์

12) มาตรการจัดการนํ้าเสียอุตสาหกรรมอื่นๆ 

และ 13) มาตรการจัดการนํ้าเสียชุมชน มาตร การในสาขากระบวนการทางอุตสาหกรรมและการใช้ผลิตภัณฑ์ เป้าหมายการลดของสาขากระบวนการทางอุตสาหกรรมฯ ศักยภาพรวม ณ ปี พ.ศ. 2573 เท่ากับ 0.6 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า

มาตรการด้านการปรับเปลี่ยนกระบวนการผลิตทางอุตสาหกรรม 14) มาตรการทดแทนปูน เม็ด 0.3 ล้านตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า 15) มาตรการทดแทน/ ปรับเปลี่ยน 0.3 ล้านตันคาร์บอนได ออกไซด์เทียบเท่า

สารทำความเย็น ภาคธุรกิจอาจลองพิจารณาว่า ในกระบวนการทำธุรกิจของตนเกี่ยวข้องมากน้อยกับมาตรการใน 3 สาขา แล้วอาจเริ่มจากการสำรวจและประเมินสถานะว่าธุรกิจของเรามีส่วนสร้างก๊าซเรือนกระจกอย่างไรและเท่าใด และถ้าเราร่วมสร้างเป้าหมายที่จะลดก๊าซเรือนกระจกร่วมกับภาครัฐให้ได้ไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 จากปัจจุบัน ก็อาจเป็นแนวทางตั้งต้นที่ดีเพื่อลดปัญหาโลกร้อนในปัจจุบัน